"Cây tre" Thái Lan ngả nghiêng trước Mỹ-Trung

(Vietthaitoday) - Thái Lan không thể vừa thực hiện vai trò lãnh đạo khu vực, vừa duy trì một sự cân bằng tốt giữa các cường quốc, đặc biệt giữa Trung Quốc và Mỹ.

Tổng thống Mỹ Barack Obama bắt tay Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-Ocha tại APEC 2015 ở Philippines

Chính sách cây tre

Trang East Asia Forum cuối tuần qua có bài viết đánh giá về chính sách đối ngoại của Thái Lan, nhất là với Trung Quốc và Mỹ kể từ sau cuộc đảo chính quân sự năm 2014.

Theo trang này, sau cuộc đảo chính, chính sách đối ngoại của Thái Lan đã tiến gần hơn về phía Bắc Kinh, bất chấp mối quan hệ lâu dài với Washington. Tuy nhiên, những diễn biến gần đây cho thấy, Bangkok dường như muốn “đổi gió” từ cả Washington và Bắc Kinh.

Minh chứng là Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 3 vừa qua đã có cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo Đông Nam Á, gồm Philippines, Singapore và Thái Lan và có lời mời họ tới thăm Washington. Trong khi Tổng thống Philippines Duterte nhận lời mời nhưng không có hứa hẹn gì thì Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-Ocha đã "vui vẻ" nhận lời và dự định tiến hành chuyến thăm vào cuối tháng 7. Tuy nhiên, chuyến thăm đã bị hoãn do lịch trình dày đặc của nhà lãnh đạo Mỹ.

Từ trước tới nay, Thái Lan nổi tiếng với chính sách đối ngoại “cây tre ngả theo chiều gió”. Điều này phản ánh khả năng của Thái Lan lựa chọn những hướng có lợi cho lợi ích quốc gia của mình. Về mặt lịch sử, chính sách đối ngoại này đã giúp Thái Lan duy trì chủ quyền và độc lập trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực khu vực ở thời kỳ thuộc địa và Chiến tranh Lạnh.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực khu vực hiện nay sau khi Trung Quốc nổi lên, Thái Lan đã vấp phải nhiều khó khăn hơn trong việc theo đuổi chiến lược chính sách đối ngoại này. Chính trị trong nước kể từ năm 2006 cũng đã làm phân tâm các nhà hoạch định chính sách Thái Lan trước các vấn đề quốc tế. Bangkok đã không thể vừa thực hiện vai trò lãnh đạo khu vực, vừa duy trì một sự cân bằng tốt giữa các cường quốc, đặc biệt giữa Trung Quốc và Mỹ.

Sau cuộc đảo chính năm 2014, việc giành được sự công nhận quốc tế và tính hợp pháp đã trở thành một vấn đề quan trọng đối với chính quyền quân sự Thái Lan, nhưng nước này đã phải đối mặt với những chỉ trích mạnh mẽ và sự ủng hộ suy giảm từ các quốc gia phương Tây.

Đặc biệt, thái độ lạnh lùng của Tổng thống Mỹ Barack Obama đối với chính quyền quân sự Thái Lan đã làm nới rộng khoảng cách giữa Washington và Bangkok. Tuy nhiên, khi Trung Quốc lên tiếng ủng hộ cuộc đảo chính này, chính quyền quân sự Thái Lai dường như đã tìm thấy một vùng đệm để cải thiện sức ép chính trị từ phương Tây.

Để duy trì sự ủng hộ của Trung Quốc, chính quyền quân sự Thái Lan đã chấp nhận một vài nhượng bộ cho Bắc Kinh. Trước yêu cầu của Bắc Kinh, năm 2015 Thái Lan đã cho hồi hương những người di cư tị nạn Duy Ngô Nhĩ và một số tù nhân chính trị.

Thái Lan và Trung Quốc cũng đã tăng cường quan hệ an ninh thông qua việc mở rộng cuộc tập trận chung và hợp đồng buôn bán vũ khí giữa hai nước. Việc Thái Lan gần đây mua 49 xe tăng và 3 tàu ngầm từ Trung Quốc đã báo động một số chuyên gia quân sự, vì đây có thể là dấu hiệu Bangkok sẽ chuyển hướng sang Bắc Kinh trong một thời gian dài.

Nhưng mối quan hệ giữa Thái Lan và Trung Quốc cũng gặp trở ngại, đó là sự chậm trễ trong dự án đường sắt cao tốc Trung-Thái kể từ năm 2010. Sự việc này đã gây khó chịu cho Bắc Kinh vì nó ảnh hưởng đến kế hoạch xây dựng liên kết khu vực như một phần của Sáng kiến “Vành đai và Con đường”.

Đây cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến việc Trung Quốc “loại” Thủ tướng Thái Lan Prayuth ra khỏi Diễn đàn “Vanh đai và Con đường” được tổ chức tại Bắc Kinh hồi tháng 5 vừa qua.

Trước áp lực ngoại giao từ Trung Quốc, Thủ tướng Prayuth đã phải viện dẫn Điều 44 của Hiến pháp Thái Lan - tăng quyền hạn cho Thủ tướng bỏ qua pháp luật hiện hành để ban hành pháp lệnh - để xóa vướng mắc pháp lý trong dự án này. Sau sự chậm trễ kéo dài 3 năm dưới thời chính quyền quân sự, dự án đường sắt cao tốc Trung-Thái dự kiến sẽ bắt đầu khởi công vào tháng 10/2017.

Theo Báo Đất Việt